Sa moćnih planina Ovčara i Kablara pruža se pogled ka svim delovima naše lepe Srbije. Zalaske sunca nad meandrima Zapadne Morave sa ovih prelepih planina treba videti i doživeti. Lepoti Ovčarsko Kablarske klisure doprinose i dva veštačka jezera napravljena posle drugog svetskog rata: hidrocentrala Ovčar Banja i Međuvršje.
Na petnaestak kilometara zapadno od Čačka, duž reke Zapadna Morava, prostire se Ovčarsko-Kablarska klisura, jedinstven spoj prirode i kulturno istorijskog nasleđa. Prelepi pejzaži, izvorne termalne vode, jezera u kojima se oslikavaju moćni planinski masivi nisu jedino po čemu je klisura poznata. Priljubljeni uz stene, u senkama šuma, na obali reke, smešteno je 10 jedinstvenih srednjovekovnih manastira, trajni spomenici srpske duhovnosti i kulture: Preobraženje, Sretenje, Svete Trojice, Vavedenje, Nikolje, Jovanje, Blagoveštenje, Uspenije, Vaznesenje i Ilinje. Manastiri Ovčarsko kablarske klisure su zbog svog dugog trajanja svojevrsna posebnost kulturne i umetničke baštine naše zemlje.
Deset manastira i dve crkve, crkva Svetog Save i crkva – pećina Kađenica, čuvaju brojne knjige i rukopise iz naše davne prošlosti. Verovatno da je prirodno okruženje klisure bilo idealno da se monaške zajednice smeste u ovim prelepim, ali slabo pristupačnim predelima u Ovčarsko Kablarskoj klisuri.
Ukoliko prolazite kroz Ovčarsko Kablarsku klisuru obavezno posetite manastire, makar one koji su smešteni pored magistralnog puta do kojih ne morate čamcima i skelama. Priča o manastirima i događajima iz života srpskog naroda, motiv je za mnogobrojne turiste da posete ovaj predeo i upoznaju se sa kulturnoistorijskim nasleđem, i uživaju u miru i lepoti prirode koja ga okružuje.
Svaka od ovih svetinja ima svoju bogatu i burnu istoriju.
Manastir Vavedenje
Na početku Ovčarsko-Kablarske klisure uz magistralni put iz pravca Čačka na udaljenosti oko 8 km od grada nalazi se manastir Vavedenje, smešten na desnoj obali Morave. Tačno vreme izgradnje manastira nije tačno utvrđeno. Po legendi manastir je, izgradio Stevan Nemanja sa sinom Savom, a po nekim istraživanjima manastir je nastao u 16 veku. U Turskim zapisima pominje se 1528 godine. Obnovljen je daleke 1874.godine. U manastiru se nalaze stare knjige među kojima je i Beogradsko četvorojevanđelje, iz 1552. godine. U vreme velike seobe Srba manastir je opusteo Zubom vremena i u period pod turcima žuivotopis manastira je uništen. Skromnu umetničku celinu koju čini ikonostas ovog manastira dopunjuju ikone koje su ostale sačuvane u periodima pustošenja. Carske dveri i Krst sa raspećem, kao i četvorojevandjelje iz 1552 god su jedino sačuvani. Manastir je ženski i aktivan je.
Nikolje
Na levoj obali Zapadne Morave ispod planine Kablar smešten je manastir Nikolje. Vreme nastanka ovog manastira ne može se tačno odrediti. Prvi put se pominje u turskim propisima iz 1476. godine. U manastiru je očuvan veći broj rukopisnih knjiga. Jedno od njih je Karansko jevanđelje, rukopisna knjiga iz 1608. godine, nastala u selu Karan u blizini Užica, posvećena Blagoveštenju. Freska „Isus Hrist i sedam darova Duha Svetoga“, na kojoj su darovi Duha Svetoga prikazani kao anđeli koji lebde oko Hrista je jedina freska na kojoj je ovaj motiv oslikan na ovaj način. Takođe freska Isus Hrist sa krilima, koja se nalazi u manastiru se veoma retko može sresti u drugim manastirima. Vredne relikvije, deo mošti Svetog Nikole, mošti Svetog Oca Nikolaja Mirlikijevskog i Svetog Nikodima, ahiepiskopa pećkog, iz XIV veka čuvaju se u ovom manastiru. Veruje se da ove relikvije imaju isceliteljsku moć, pa stoga veliki broj bolesnih osoba dolazi, celiva relikvije, moli im se za iscelenje. Kroz istoriju manastir Vavedenje je uvek bio muški manastir, od 1945 godine manastir su naselile monahinje.
Blagoveštenje
Na levoj obali Morave ispod Kablara smešten je manastir Blagoveštenje sa crkvom Blagovesti Presvete Bogorodice. U manastirskom krugu, sem crkve postoji i nekoliko zgrada i konaka podignutih u raznim vremenskim periodima. Crkva je sazidana 1602. godine trudom igumana Nikifora, a živopisana do 1632. godine i predstavlja jedno je od najboljih ostvarenja u zidnom slikarstvu prve polovine 17. veka. Jedan od najznačajnijih ikonostasa iz prve polovine 17 veka poseduje manastir Blagoveštenje, kao i jednu od najstarijih knjiga, Blagoveštenjsko jevanđelje, iz1372. godine, i štampano četvorojevanđelje nastalo 1552. godine. Od starog ikonostasa sačuvana je ikona Bogorodice sa Hristom, rad slikara Mitrofana iz 1602. godine.
Manastir Jovanje
Manastir Jovanje posvećen rođenju Svetog Jovana Krstitelja, smešten je na levoj obali Zapadne Morave. Pretpostavlja se da je nastao prvom polovinom 16 veka. Prvi put se pominje 1536. godine. Tokom svoje istoriije doživeo je brojna rušenja, jedno vreme bio je nenastanjen. 1936 godine postao je prvi ženski manastir u Ovčarsko Kablarskoj klisuri. Svi tragovi nekadašnjeg manastira nestali su tokom njegovog rušenja i pustošenja. Najvredniji sačuvani predmeti u riznici ovog manastira su dve prestone ikone iz 1850 godine. Tokom čitave godine zbog posebnog značaja, ali i gostoprimstva monahinja, manastir poseti veliki broj vernika.
Manastir Preobraženje
Na severnim obroncima Ovčara na desnoj strani Zapadne morave nalazi se manastir Preobraženje. Stari manastir Preobraženje koji se nalazio na levoj obali Morave i koji se prvi put pominje 1525. odavno već ne postoji, porušen je prilikom izgradnje železničke pruge. Ko je podigao stari manastir, ne zna se. Često je rušen i paljen. U periodu 1938-1940. godine izgrađen je sadašnji manastir na inicijativu Nikolaja Velimirovića, koji arhitekturom podseća na crkve iz okoline Ohrida.
Manastir Svete Trojice
Po svojoj arhitekturi ovo je najlepši manastir ovčarsko Kablarske klisure. Kada je manastir podignut i ko ga je podigao nikada nije utvrđeno. Na osnovu nekih saznanja datira iz druge polovine 16 veka. Najstariji pisani pomen o manastiru potiče iz 1572. godine. Manastir je smešten usred divljine i tišine, na padinama Ovčara. Od starog živopisa u manastiru su dve freske: Sveta Trojica i Bogorodica sa detetom. Sačuvane su i dve ikone iz 1635. godine, ikona Hrista sa apostolima i ikona Bogorodice sa Hristom. Kao posebna dragocenost u manastirskoj riznici čuva se jedan veliki krst od žute srme, okovan rubinima i raznobojnim koralima.
Do manastira se može doći pešačkom stazom iz Ovčar Banje ili kolima.
Manastir Sretenje
Na izvorištu Koronjskog potoka, na zaravni ispod samog vrha Ovčara na oko 800 metara nadmorske visine, smešten je manastir Sretenje. Prvi put manastir se pominje u jednom rukopisnom jevanđelju iz 1571. godine.
Nije pouzdano utvrđeno kada je ovaj manastir sagrađen. Predpostavlja se da je već postojao u 16 veku. Očuvani zidni ikonostas, je jedini te vrste u ovčarsko-kablarskim manastirima.1650 godine manastir Sretenje je stradao od Turaka.
Manastir je obnovljen 1818. godine. U riznici manastira čuvaju se: bakrorezna ploča iz 1845. godine, metalni putir iz XVIII-XIX veka, jevanđelje okovano i lepo ukrašeno, štampano u Moskvi 1814. godine, portret Nikifora Maksimovića.1844 godine hram je živopisan. Do manastira možete doći iz Ovčar Banje pešačkom stazom ili automobilom.
Manastir Vaznesenje
Na desnoj obali Zapadne Morave, na južnoj padini Ovčara nalazi se manastir Vaznesenje. Predpostavlja se da je podignut u 12 ili 13 veku, tačnih podataka nema ko ga je podigao, a po predanju podigli su ga Sveti Sava i njegov otac Simeon. Tokom svoje istorije porušen je i opljačkan, da bi detaljna obnova manastira bila urađena 1937 godine. I u Drugom svetskom ratu je rušen, ali je obnovljen pedesetih godina 20.veka. Manastir je aktivan, ženski i o njemu se staraju monahinje
Četvorojevanđelje prepisano 1570. godine u ovom manastiru je jedino što je sačuvano od rukopisnih knjiga.
Manastir Uspenije
Na levoj obali Zapadne Morave, na severnim padinama Kablara podignut je 1939 manastir Uspenije, na temeljima starog manastira. U blizini današnjeg manastira, na bregu iznad manastira Jovanje, nalazi se lokalitet Kulina. Smatra se da je to bila odbrambena kula koja je štitila manastire u klisuri od napadača.
Manastir Ilinje
Iznad manastira Blagoveštenje, nalazi se crkva podignuta 1939 godine posvećena svetom Iliji. Prilikom izgradnje crkve pronađeni su temelji većeg zdanja, po narodnom verovanju starog manastira Ilinje. Obnovu o manastira započeo je Nikolaj Velimirović.
Vredne ikone, stare zapise, retke rukopisne knjige, kao i razne crkvene relikvije, možete videti ukoliko posetite manastire Ovčarsko Kablarske klisure, a ujedno i odmoriti u hladovini i prelepom okruženju manastira.